Op 4 juni jl. is Wim Anker geïnterviewd door Radio 1. Directe aanleiding was de bekendmaking dat de tot levenslang veroordeelde Cedved Y. al geruime tijd in een tbs-kliniek verblijft en aldaar ook gelegenheid krijgt om op verlof te gaan. Volgens Anker is het eenvoudig te verklaren dat een tot deze ultieme sanctie veroordeelde persoon verlof geniet. Ons kantoor staat diverse tot een levenslange gevangenisstraf veroordeelde personen bij.
Volgens Anker staat in het wetboek van strafrecht dat een veroordeelde tot gevangenisstraf in een tbs-kliniek kan worden geplaatst indien hij daarvoor wegens de gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van zijn geestvermogens in aanmerking komt. Kort gezegd betekent dit dat psychische problematiek op grond van de wet reden kan zijn een gevangenisstraf in een tbs-kliniek ten uitvoer te leggen. De wet maakt geen uitzondering voor de levenslange gevangenisstraf. Om die reden heeft hij jaren geleden voor zijn toenmalige cliënt Koos H. een verzoek gericht aan het ministerie om H. in een tbs-kliniek te plaatsen. Dat verzoek is toen gehonoreerd.
Indien een levenslange in een tbs-kliniek is geplaatst heeft dat als voordeel dat de veroordeelde meedraait in de kliniek en dat net als bij de tbs-gestelden sprake is van meer aandacht, meer begeleiding en de mogelijkheid van behandeling. Omdat de tbs gericht is op terugkeer in de maatschappij en om die reden verloven plaatsvinden, bestaat ook bij levenslangen in een tbs-kliniek de kans op verloven. Verlof biedt hen weer perspectief.
Het beleid thans is niet gericht op terugkeer. De bewindslieden houden vast aan het principe dat levenslang daadwerkelijk een leven lang is. Op grond van vaste rechtspraak van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens moet elke veroordeelde - dus ook de tot levenslang veroordeelde persoon – enig perspectief op terugkeer in de samenleving behouden. Nederland loopt in vergelijking met de andere landen binnen Europa uit de pas.
Tot voor kort was er feitelijk voor levenslangen geen hoop om ooit terug te keren in de samenleving. De hoogste penitentiaire rechter, de RSJ, heeft echter recent een beslissing van de voormalige staatssecretaris Teeven vernietigd waarin deze stelde dat er geen mogelijkheden van verlof zijn voor een levenslange. De bewoordingen van de rechter zijn algemeen geformuleerd en om die reden ook toepasbaar in andere zaken waarin een levenslange gevangenisstraf is opgelegd. Indien verloven positief verlopen gloort mogelijk – voorzichtig geformuleerd – op termijn hoop om een gratieverzoek in te dienen.
Anker begrijpt dat ook geluisterd moet worden naar de gevoelens van nabestaanden. In alle andere landen in Europa heeft conform de eis van het Europese Hof een levenslange perspectief op terugkeer in de maatschappij. Dat kan bijvoorbeeld door een goed functionerende gratieprocedure of een rechterlijke toetsing na ommekomst van bijvoorbeeld twintig jaren. Indien in Nederland gratie geen fopspeen maar een serieuze mogelijkheid voor levenslangen wordt, loopt Nederland weer in de pas binnen Europa.
Klik hier voor het interview.
