Het gerechtshof te Arnhem heeft op 10 juni 2011 een markante beslissing genomen in de langstzittende Nederlander, Theo H. Hij is gedetineerd sedert 1960. Hij verblijft op dit moment 51 jaar in TBS-instellingen, de laatste jaren zelfs op een zogenaamde longstayafdeling.
Zijn advocaat mr. Wim Anker is al jarenlang bezig met het zoeken naar een instelling, waarin cliënt kan verblijven met structuur, begeleiding, toezicht en controle en een hogere kwaliteit van leven.
Daarbij moet men zich realiseren dat Theo H. in 1960 een zedendelict heeft gepleegd. In 1967 was er sprake van recidive met een soortgelijk delict. Er is echter nooit sprake geweest van verkrachting, niet van doodslag, niet van moord. Toch is het in Nederland dan mogelijk dat iemand meer dan 50 jaren vastzit. Dat is een van de uitwassen van het TBS-systeem. De maximale gevangenisstraf op verkrachting is bijvoorbeeld 12 jaren. Een detentie van 51 jaren is disproportioneel.
Recentelijk heeft het gerechtshof te Arnhem besloten dat de TBS voorwaardelijk kan worden beëindigd. Het gerechtshof te Arnhem stelt onder meer: “Bij een afweging van de belangen van de terbeschikkinggestelde en die van de maatschappij, dient het belang van de terbeschikkinggestelde, naar mate de maatregel van TBS langer duurt, steeds zwaarder te wegen”.
Dit betekent niet dat Theo H. terugkeert in de samenleving. Dat is na een detentie van 51 jaren niet meer een reële optie. De verdediging heeft voorgesteld om hem vanuit de locatie Zeeland (Brabant) van de Pompekliniek te Nijmegen te doen overplaatsen naar de longcareafdeling van de Woenselse Poort te Eindhoven. Volgens de interne richtlijnen kan hij daar maximaal 4 jaren verblijven. Daarna dient er sprake te zijn van uitstroom naar bijvoorbeeld een GGZ-instelling of een min of meer soortgelijke inrichting. De advocaat van cliënt en de heer Rob van den Eelaart, een forensisch maatschappelijk werker rapporterend op verzoek van het kantoor Anker & Anker, hebben samen al diverse instellingen in Nederland bezocht om te bezien of Theo daar te zijner tijd kan worden opgenomen.
Het hof stelt op grond van alle stukken en het verhandelde ter terechtzitting (3 zittingen) dat een overplaatsing naar de longcareafdeling van de Woenselse Poort in Eindhoven verantwoord is.
Markant is dat het gerechtshof in een specifieke overweging stelt dat alle direct betrokkenen, de reclassering, de kliniek, de Woenselse Poort te Eindhoven en ook de raadsman, met elkaar in contact dienen te blijven en regelmatig overleg met elkaar moeten voeren over de wijze van tenuitvoerlegging van de voorwaardelijke beëindiging van de TBS. Dat leidt in deze zaak geen enkele twijfel. De afgelopen jaren is er steeds constructief overleg geweest tussen alle hierboven benoemde partijen. In die zin kan deze casus ook uniek worden genoemd, enig in zijn soort.
Een voorwaardelijke beëindiging, zoals gelast door het gerechtshof te Arnhem, kan thans maximaal 9 jaren duren.
De verdediging hoopt dat Theo uiteindelijk in een instelling wordt geplaatst waarin de kwaliteit van leven hoger is en waarin ook sprake zal kunnen zijn van (onbegeleide) verloven. Er moet een balans gevonden worden tussen de belangen van de samenleving en de belangen van betrokkene.
Cliënt en raadsman realiseren zich dat een vorm van zelfstandig wonen niet meer aan de orde is.
Kortom: een evenwichtige en stevig onderbouwde beslissing van het gerechtshof te Arnhem in een gevoelige en unieke casus.
Mr. Wim Anker
