Per 1 maart a.s. heeft de verdachte het recht om bij het verhoor door de politie te worden bijgestaan door een advocaat. Dit recht geldt naar aanleiding van een arrest van de Hoge Raad van 22 december jl. Over de invulling van dit recht zijn de advocatuur en het openbaar ministerie het niet eens. De Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten heeft een kort geding gestart tegen de Staat. Ons kantoor wacht vooralsnog de uitkomst van deze procedure af alvorens te beslissen of en zo ja, welke actie nodig is om de verhoorbijstand aan cliënten effectief te kunnen uitoefenen.
Ons kantoor maakt zich grote zorgen. Het OM heeft op 24 februari jl. in de Staatscourant bekend gemaakt welke rol de advocaat bij het verhoor heeft. Het is de raadsman – kort gezegd – toegestaan in de verhoorruimte aanwezig te zijn en zo nodig verzoeken aan de verhorende ambtenaar te richten. Op basis van dit OM-beleid is de advocaat slechts een passieve rechtsbijstandverlener en vervult hij geen actieve rol. De door het OM vastgelegde rol is volgens ons echter veel te beperkt en is bovendien strijdig met het Europese recht. Het recht om tijdens het verhoor te worden bijgestaan door een advocaat is in Nederland nu juist ingevoerd onder invloed van dit Europese recht. Om die reden heeft de landelijke Orde van Advocaten een Leidraad Politieverhoor opgesteld waarin de (meer actieve) rol van de advocaat tijdens een verhoor nader wordt ingevuld.
Het ontbreken van overeenstemming over de invulling van de rol en de taak van de raadsman bij het politieverhoor is niet in het belang van een zorgvuldig verhoor en zeker niet in het belang van een verdachte.
Daarnaast moeten advocaten ook daadwerkelijk in staat zijn de gewenste bijstand te verlenen, met name aan verdachten die gebruik maken van het stelsel van gefinancierde rechtshulp. De standaardvergoeding hiervoor varieert tussen de € 150,00 en € 300,00, ongeacht het aantal verhoren of de duur ervan. Die vergoeding is volgens de landelijke Orde van Advocaten niet toereikend omdat deze onvoldoende rekening houdt met de daadwerkelijke tijdsbesteding door advocaten. Het is geen uitzondering dat een advocaat in een reguliere zaak een hele dag of dagen besteedt aan de bijstand van zijn cliënt tijdens het verhoor. Wij delen de door de landelijke Orde geuite kritiek.
Ons kantoor spreekt de hoop uit dat tussen OM/politie enerzijds en de balie van advocaten anderzijds overeenstemming wordt bereikt over de wijze waarop een advocaat bijstand aan zijn cliënt verleent ten tijde van het politieverhoor. Bovendien is essentieel dat een advocaat een redelijke financiële vergoeding voor zijn diensten ontvangt. Deze vergoeding moet in ieder geval kostendekkend zijn. Omdat de mogelijkheid bestaat dat de rechter in de aanhangig gemaakte kort gedingprocedure over deze knelpunten een beslissing neemt, wacht ons kantoor het vonnis van de voorzieningenrechter af. Afhankelijk van de uitkomst van de voorzieningenrechter zullen wij ons beraden op eventuele nadere stappen om in het belang van alle (toekomstige) verdachten en van een zorgvuldig en eerlijk strafproces te garanderen dat aan verdachten toekomende rechten ook effectief worden ingevuld.
