Op zondag 23 februari jl. is door Omrop Fryslân de maandelijkse (Friestalige) gesproken column van Tjalling van der Goot op de radio uitgezonden. Klik hier voor het beluisteren van deze column.
Hieronder volgt de Nederlandse vertaling:
"Over rechtspraak, de tolerantie voorbij?
Eind 2012 startte een campagne van SIRE onder de titel: “Tolerantie, daar knapt heel Nederland van op”. Uit onderzoek was namelijk gebleken dat twee derde van de Nederlanders tolerantie een van de belangrijkste kernwaarden vindt. Dat houdt in dat men verdraagzaam is ten opzichte van andere geluiden en naar andersdenkenden toe. De campagne lijkt evenwel het doel in het strafrecht niet te hebben gehaald.
Afgelopen week is er opschudding ontstaan in de zaak Benno L, de zwemleraar die veroordeeld is voor zedenfeiten met kinderen. Hij heeft zijn straf uitgezeten en zal zich nog moeten houden aan voorwaarden die door het Openbaar Ministerie zijn opgesteld. Voor zover ik heb begrepen, houdt de man zich aan deze voorwaarden. Omdat Benno L. een eigen stek moet hebben, heeft de burgemeester van Leiden hem een woning gegeven. Een deel van de inwoners van Leiden is het hiermee oneens en dreigt met actie.
Een zorgelijke ontwikkeling. De rechter heeft de man een straf gegeven. Deze straf heeft Benno L uitgezeten. De rechter heeft TBS niet noodzakelijk geacht en heeft zich bij deze beslissing laten voorlichten door deskundigen. Na de gerechtelijke uitspraak meent evenwel een tal inwoners van Leiden klaarblijkelijk dat de opgelegde straf onvoldoende is. Zij denken blijkbaar dat Benno L. een groot gevaar is voor de samenleving en dat hij de stad moet worden uitgejaagd. Los van het feit dat het beter is om zedendelinquenten in de gaten te houden dan hen op te jagen, gaat het gezag van de rechter blijkbaar niet zodanig ver dat kan worden voorkomen dat burgers op eigen initiatief actie willen ondernemen.
Ik verschil vaak van mening met staatssecretaris Teeven, maar als hij zegt dat Benno L. toch ergens woonachtig moet zijn, dat hij niet op de Noordzee opgesloten kan worden en dat de burgemeester van Leiden moedig heeft opgetreden door een woning beschikbaar te stellen, ben ik dat volslagen met hem eens. Het gaat niet aan om als burger na een gerechtelijke uitspraak de strafzaak nog eens dunnetje over te doen en de veroordeelde een extra douw te geven.
Ook kort geleden in de zaak van Volkert van der G, de moordenaar van Pim Fortuyn, heeft niet iedereen de uitspraak van de rechter willen aanvaarden. Volkert had zijn straf er bijna op zitten en kon op verlof. Sommigen vonden dat hij geen verlof mocht hebben. Er zijn zelfs geluiden die aandringen op een procedure waarin wordt geprobeerd om Volkert niet – zoals iedereen – na twee derde van de straf vrij te laten maar om hem de volledige achttien jaren gevangenisstraf uit te laten zitten. En dat terwijl Volkert zich, naar ik heb begrepen, uitstekend heeft gedragen in de gevangenis. In feite beweren deze mensen dat de straf van de rechter te laag was en anders had gemoeten. Maar juist in een rechtstaat accepteren wij allemaal een rechterlijke uitspraak. Zelfs al zou men diep in het hart een hogere straf wensen.
Tolerantie is blijkbaar moeilijk als het gaat om gerechtelijke uitspraken.
In de Amsterdamse zedenzaak werd buiten de rechtszaal om druk uitgeoefend op rechters om bijvoorbeeld het spreekrecht aan ouders toe te staan. Het opleggen van ‘slechts’ een werkstraf aan een verdachte voor het doodmaken van eigen katten kwam de rechter in Assen een aantal jaren geleden op stevige kritiek te staan, voornamelijk vanuit de politiek. En nog maar enkele dagen geleden werd in Veenendaal een steen door de ruit van de woning van een veroordeelde pedofiel gegooid. En zo kan ik nog even doorgaan.
Een rechtstaat is een gemeenschap waarin wij met ons allen regels hebben afgesproken waaraan wij ons moeten houden. Als iemand zich niet aan deze regels houdt, is het de rechter die na overtreding van deze regels een sanctie kan opleggen. De rechter is onpartijdig en kijkt bij het nemen van die beslissing naar het belang van de samenleving en naar het belang van de verdachte. Een rechtstaat functioneert slechts als iedereen het gezag van de rechter accepteert.
Het mag niet zo zijn dat onderbuikgevoelens regeren, dat emotie de baas is over het vonnis van de rechter. Wat zou het mooi zijn geweest als tolerantie zich ook eens zou uitspreiden over de rechtspraak. Dat het gezag van de rechter verder gaat dan dat dat per definitie betekent dat je het altijd met deze uitspraak eens moet zijn. Als de rechter heeft gesproken, zijn dat in beginsel altijd wijze woorden, zelfs – en ook – als de burger wellicht liever een andere uitspraak had gezien."
