De combinatie van een lange gevangenisstraf met tbs met verpleging is onwenselijk en innerlijk tegenstrijdig. Dat betoogt Tjalling van der Goot in een vandaag online gezette podcast De Dag van NOS.
Volgens Van der Goot is tbs volgens de wet een veiligheidsmaatregel die gericht is op re-integratie in de samenleving op termijn. Het ondergaan van eerst een lange gevangenisstraf voordat met de behandeling kan worden begonnen, werkt averechts. Een veroordeelde is in de begintijd van de detentie vaak nog gemotiveerd, die motivatie neemt af naarmate de tijd verstrijkt. Ook gedragsdeskundigen adviseren om snel met een behandeling te beginnen, vooral ter voorkoming van verharding van stoornissen. Een snellere aanvang met de behandeling biedt dus juist bescherming tegen onveiligheid.
Van der Goot ziet dat de samenleving vaak een cijfer verlangt, een aantal jaren gevangenisstraf na een strafbaar feit. Men ziet daarbij over het hoofd dat de recidivecijfers na een geslaagde tbs-behandeling veel lager zijn dan wanneer een veroordeelde alleen een gevangenisstraf ondergaat. Tbs loont dus, mits de behandeling succesvol is.
In de loop van de afgelopen jaar is het moment waarop met de tbs-behandeling kan worden begonnen steeds meer naar achteren verschoven. Van der Goot beschrijft een fictief voorbeeld van een veroordeelde met een gevangenisstraf van vijftien jaar en tbs. Voor 2008 kon deze veroordeelde op 1/3 van de bruto straf (dus na vijf jaren) al naar een tbs-kliniek, de zogeheten Fokkens-regeling. Na afschaffing van de Fokkens-regeling door de toenmalige minister, ging een veroordeelde pas na ommekomst van 2/3 van de straf naar een kliniek. In het rekenvoorbeeld dus na tien jaar. Sinds 2022 is het feitelijke einde van een opgelegde gevangenisstraf verschoven naar twee jaren voor het einde van de bruto straf. In het rekenvoorbeeld dus na dertien jaren. Vanaf dat moment kan een veroordeelde pas naar een kliniek. In zo’n vijftien jaren tijd moet een veroordeelde tot dezelfde gevangenisstraf ineens fors langer zitten voordat hij naar een tbs-kliniek kan.
Van der Goot noemt diverse opties om het probleem te ondervangen.
