In de Nieuwsbrief Strafrecht van 17 oktober jl. is een redactioneel artikel geplaats van mr. Hans Anker. Volgens hem komt het in toenemende mate voor dat rechters aangeven dat zij niet uit de voeten kunnen met recente wetgeving dan wel met rechtspraak van de Hoge Raad.
Hij noemt daarbij enkele voorbeelden.
Zo is in de wet opgenomen dat in bepaalde gevallen geen taakstraf meer mag worden opgelegd. Deze bepaling beperkt onnodig de vrijheid van de strafrechters en is ten onrechte gebaseerd op wantrouwen ten aanzien van die rechters. In de praktijk blijkt dat rechters soms wel een werkstraf opleggen, of een gevangenisstraf van één dag of een geldboete. Rechters willen maatwerk leveren.
Ook op het gebied van tbs is een beperking voor rechters in de wet verankerd. Volgens een recente wet mag de tbs niet abrupt worden beëindigd, maar moet de tbs met dwangverpleging minimaal één jaar onder voorwaarden zijn beëindigd. Die voorwaarde geldt dus ook als het herhalingsgevaar tot een aanvaardbaar niveau is gedaald en er op grond van een andere bepaling in de wet geen grond meer is voor het verlengen van de tbs-matregel. Rechters proberen de wettelijke beperking in hun uitspraken te omzeilen.
Volgens de Hoge Raad moet een strafzaak worden afgedaan binnen een redelijke termijn. Indien deze redelijke termijn (over het algemeen zo’n twee jaren) is geschonden, leidt dat niet meer tot niet-ontvankelijkheid van het OM. Ook niet indien de termijn zeer fors is overschreden. Feitenrechters daarentegen hebben vaak nog wel de behoefte om het OM af te straffen voor jarenlange inactiviteit en het OM om die reden niet-ontvankelijk te verklaren.
Indien sprake is van een ernstig vormverzuim (bijvoorbeeld een onrechtmatige doorzoeking) kon dat voorheen leiden tot bewijsuitsluiting. De Hoge Raad staat bewijsuitsluiting als sanctie op onrechtmatig politieoptreden niet meer toe sinds 2013. Lagere rechters echter varen vaak een eigen koers en gaan vaak toch nog over tot bewijsuitsluiting.
Anker stelt dat het goed is dat de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten tijdens haar congres in Maastricht in december a.s. in het teken stelt van rechterlijke ongehoorzaamheid.
Klik hier voor het volledige artikel.
